زیارتگاه خالد نبی
گورستان و زیارتگاه خالد نبی در یک منطقه کوهستانی و در فاصله ۹۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس و ۵۵ کیلومتری شمال شرق شهرستان کلاله و ۶ کیلومتری روستای گچی سو – نزدیک آی تمر از توابع بخش مراوه تپه و بر فراز قله کوه گوگجه داغ واقع شده‌است. قله کوه گوگجه داغ که در بین مردم به قله «قدرت» یا گوج (گوژ) به زبان ترکی نیز معروف است، حدود ۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
راه ارتباطی زیارتگاه خالد نبی کوهستانی بوده، ولی از طریق کلاله و تمرقره قوزی تا آن محل راه دشواری نیست. به دلیل دوری راه و فقدان وسیله نقلیه و کمبود تسهیلات رفاهی در محل و همچنین گرمای شدید تابستان و سرمای زمستان، بهترین زمان برای دیدار از آن، ماه‌های فروردین و اردیبهشت است.
یکی از پیغمبران عرب بعد از عیسی خالد نبی غیث بن سنان عبسی بود، که در گفتگوی محاوره‌ای ترکمنان، ایشان را «حالت نبی» می‌گویند. خالد بن سنان شش هزار و یکصد و بیست و سه سال بعد از به دنیا آمدن آدم و در سال ۵۳۰ میلادی به مقام نبوت رسیده و مردم زمان خود را به شریعت «اسماعیل ذبیح اله» دعوت می‌کند. او در سرزمین عدن که در یمن می‌باشد، می‌زیسته و از قبیله «بنی عبس بغیض» بوده‌است. در آن زمان در ایران، خسرو انوشیروان پادشاهی می‌کرد و آیین زرتشت مذهب رسمی اکثر ایرانیان بود. فاصله زمانی بین ظهور خالدنبی و ولادت محمد چهل سال است. به طوری که دختر خالد نبی در دوران پیری با محمد دیدار می‌کند و به آیین اسلام ایمان می‌آورد.
زیارتگاه خالد نبی به صورت بنایی مسقف با پلان چهار ضلعی و تعدادی پنجره و در ورودی است، که در ورودی بقعه دارای طاق هلالی می‌باشد. پنجره‌ها و در ورودی فلزی (آهنی) ساده‌است و بر هیچ‌کدام از آن‌ها کتیبه تزیینی دیده نمی‌شود. سقف آرامگاه خالد نبی از بیرون گنبدی سبز رنگ و شلجمی شکل است که کمربند و گنبد آن داخل هم رفته‌اند. در داخل بقعه خالد نبی فقط صورت قبری ساده به شکل قبرهای پشته‌ای به ارتفاع حدود ۵/ ۱متر دیده می‌شود. این قبر فاقد کتیبه تاریخی می‌باشد. سقف بقعه بر روی دو ستون فلزی استوار شده‌است. بر روی یکی از تاقچه‌های پنجره تعدادی سنگ‌های کوچک طبیعی از جنس سنگ‌های رودخانه‌ای گذاشته شده‌است.
در اطراف بقعه خالد نبی تعدادی اتاق یا زائرسرا برای اقامت و استراحت زائرین و یک باب مسجد و چندین سرویس بهداشتی و تعدادی آب انبار ساخته شده‌است. ترکمن‌ها به این آب انبارها اصطلاحاً لاری می‌گویند. آب لاری‌ها توسط باران تأمین و به وسیله شیروانی‌ها و لوله‌های آب باران داخل منزل هدایت می‌شوند.
در نزدیکی و پایین‌تر از بقعه خالد نبی، بقعه‌های عالم بابا و چوپان عطا و دره‌ای بنام پنج شیر و همچنین چشمه خضر دندان قرار دارند. طبق روایات رایج بین اهالی، عالم بابا پدر همسر خالد نبی و چوپان عطا، شبان خالد نبی یا یکی از اولیای گمنام یا یکی از همراهان وی بوده‌است، که همگی آن‌ها مورد توجه و احترام ترکمن‌ها هستند.
در شرق بقعه عالم بابا بر روی یک رشته تپه‌های خاکی که ارتفاع آن‌ها به مراتب کمتر از ارتفاع محل زیارتگاه خالد نبی است، گورستان وسیعی با منظره ای خیره‌کننده و عجیب موجود می‌باشد که سنگ قبرهای آن به شکل استوانه‌هایی به ارتفاع ۲ متر و بیشتر دیده می‌شود. به نظر می‌رسد بیش از ۶۰۰ سنگ مزار در گورستان خالد نبی یافت می‌شود. پراکندگی این سنگ‌ها در دامنه‌های کوه مرکزی و کوه شرقی است و برخی دیگر از مجموعه سنگ مزارها به‌صورت‌های منفرد در تپه‌های اطراف که مسلط به هزار دره می‌باشد، قرار گرفته‌اند.
دیوید استروناخ در سال ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰ بیش از ۶۰۰ سنگ ایستاده یافت که در چندین محل گسترش یافته بودند. سنگ مزارهای این گورستان از سنگ‌های یکپارچه تراشیده شده و به شکل‌های استوانه‌ای و صلیبی هستند. در رسانه‌های عمومی سنگ‌ها اغلب به عنوان نمونه‌هایی از معماری وابسته به آلت جنسی معرفی می‌شود و یکی از جاذبه‌های مهم توریستی توصیف شده‌است. بازدید کننده‌ها، سنگ مزارهای استوانه‌ای را به عنوان آلت مرد توصیف کرده‌اند. به گفته برخی، تشبیه این سنگ قبرها به آلت مردانه تشبیهی نادرست است و شکل ظاهری آن به این صورت است که کلاه خود در بالا، و شال کمری مردان در پایین توصیف شده و سنگ قبرهایی که دو حلقه در پایین دارند، نشانگر شال پهلوانی در آن دوره بوده‌است که علاوه بر شالی که مردان به دور کمر می‌بسته‌اند، مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. همچنین، طول سنگ قبرها بسته به جایگاه آن شخص بلندتر یا کوتاه‌تر ساخته شده‌اند، قبر زن‌ها نیز به شکل سینه و سینه بند زنانه است و سطحی تخت دارد و همه گورهای زنانه رو به شمال قرار گرفته‌اند. گفته می‌شود این گورستان متعلق به عصر پارینه سنگی می‌باشد.
