کلوتهای شهداد
کَلوت از واژههای کل و لوت به معنای شهر لوت تشکیل شدهاست. و در نواحی بیابانی، به برجستگیهای بین شیارهای نعلی شکل کَلوت میگویند. نام دیگر کلوت یاردانگ است. نوک این برجستگیها مسطح و طرف رو به باد آنها پرشیب و طرف دیگر آنها کمشیب است.
علت نام گذاری
واژه کَل در مناطق خراسان، مرکز ایران و سواحل دریای خزر معانی مختلفی دارد. در خراسان و سیستان و بلوچستان ریشه کلاته و کلات است که قلعه و دژ نیز از آن مشتق میگردد و به معنای آبادی یا روستایی است که در بلندی قرار گرفته و به محیط اطراف مشرف باشد. واژه کلاته به معنای کلات کوچک است و عموماً در پی اسامی مالک کلات استفاده میشدهاست. در مرکز ایران کلات به معنای روستایی محصور است و در دشت کویر و بیابان لوت هممعنی با دره یا شورهزار دارای درخت استفاده میشدهاست. در مناطق شمالی ایران (آبادیهای ساحلی دریای خزر) به صورت کلا بکار میرود و در گیلان کاله به معنای بوتهزار است.
پیدایش کلوت
یاردانگها اغلب در رسوبات نرم دریاچهای گذشته به وجود میآیند و در برخی بیابانهای دنیا از جمله بیابان غربی مصر و بیابان لوت شهداد در ایران وجود دارند. کلوتها اغلب در رسوبات نرم دریاچهای گذشته به وجود میآیند و اشکال تپههای فرسایشی حاصل فرسایش بادی کلوتها در مناطق خشک دنیا ازقبیل ایران، ایالات متحده، چاد، مصر، و پرو در سطح وسیعی گسترش یافتهاند و فرآیندهای موجود تا حدی مورد مطالعه قرار گرفتهاند. کلوتهای بزرگ حاصل فرسایش آبی-بادی و کلوتهای کوچک تحت تأثیر فرسایش بادی شکل گرفتهاست.
کلوت های شهداد
کلوت های شهداد ۸۰ کیلومتر عرض و ۱۴۵ کیلومتر طول دارند و مساحت آن ها بیش از ۱۱ هزار کیلومترمربع است. همانطور که بیان شد، کلوت ها منطقه ای خالی از سکنه هستند. در واقع تمام دل کویر لوت، در محدوده ای ۳۰ هزار کیلومتری، هیچ حیاتی وجود ندارد. جالب است بدانید که در سال ۱۳۶۵ جسد سالم یک گاو مرده در این کویر پیدا شد که همچنان سالم بود. بررسی ها حاکی از آن بود که جسد این گاو حدود ۱۵ سال قدمت دارد و بر اثر گرمای زیاد منطقه خشک شده بود. این منطقه بین زمین¬شناسان به یکی از قطب¬های گرمایی زمین، معروف است.
همانطور که از نام کلوت های شهداد پیدا است، در منطقه و اطراف شهر شهداد در استان کرمان قرار دارند. منطقه شهداد که یکی از کم ارتفاع ترین نقاط در فلات ایران است، قدمتی تاریخی دارد و به عنوان یکی از مهدهای تمدن در ایران شمرده می شود. جالب است بدانید این عمیقترین نقطه از فلات ایران تنها ۵۶ متر از سطح دریا بالاتر است و با عمیقترین گودال جهان یعنی ماریانا در اقیانوس آرام قابل مقایسه است. باستان شناسان بر این باور هستند که که سابقه شهرنشینی در شهداد به بیش از ۶ هزار سال پیش باز می گردد.
موقعیت جغرافیایی خاص این منطقه باعث شده است تا لقب گرم ترین نقطه کره زمین را از آن خود کند. همین نکته باعث شده است تا کویر لوت ایران بسیار بر سر زبان ها بیفتد. نتایج برخی پژوهش ها حاکی از آن است که منطقه کلوت های شهداد به عنوان گرم ترین (و یا یکی از گرم ترین) نقاط کره زمین شناخته شود. طبق بررسی های ناسا که در سال ۲۰۰۵ انجام شده بود، دمای ۷۰.۷ درجه نیز در کویر لوت ایران به ثبت رسید که نوعی رکورد محسوب می شود. این مورد نیز به عنوان یکی از دلایل اهمیت کلوت های شهداد شمرده می شود.
دسترسی به منطقه شهداد در کرمان
برای رسیدن به کلوت های شهداد می بایست خودتان به شهرستان نهبندان برسانید که به این منظور باید وارد جاده کرمان – بم شوید و پس از کمی رانندگی در این مسیر چشمتان به تابلویی خواهد خورد که برای رسیدن به کلوت شهداد کرمان شما را راهنمایی می کند.
نام | کلوت های شهداد |
محل قرارگیری | کرمان |
نوع بنا | طبیعی، کلوت |