قلعه بابک
دژ بابک یا بَذ، بنا شده در بالای کوهی به بلندای ۲۳۰۰ متر، در نزدیک به 13 کیلومتری شهر کلیبر میباشد. دژ در زمان ساسانیان ساخته شده و نام خود را از نام بابک خرمدین، رهبر رویارویی با تازندگان (مهاجمین) عرب تا سال ۸۹۳ میلادی، گرفتهاست. این دژ مربوط به دوران خرمدینان است و در شهرستان کلیبر، بخش مرکزی، روستای شجاع آباد واقع شده و با نام قلعه و قصر جمهور در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۴۵ با شمارهٔ ثبت ۶۲۳ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
ویژگی های ساخت این قلعه بسیار قابل توجه است. یش از این که به دروازه دژ برسیم از گذرگاهی میگذریم، این گذرگاه همچون دالانی است و تنها گنجایش گذشتن یک نفر را دارد و دو نفر به سختی از آن میتوانند بگذرند. گذرگاه در فاصله دویست متری دروازه دژ و روبروی آن میباشد. آمدن هر تازهوارد سپاهی و غیره، کوهبانیهها راکه در برجهای دوسوی دروازه جای داشتهاند را هشیار میکردهاست. جایگاه کوهبانیهها در بلندی است و بنابر این به هر چیز و هر کس چیرگی کامل داشتهاند. این برجها یکی مخروطی و دیگری مدور واستوانهای از سنگهای تراشیده با ملاط ساروج استوار ساخته شدهاند. باروها که از نوعی سنگ خارا ساخته شده تمام درزهای کوهستان را بستهاست. برای نفوذ به درون بنا بایستی حتماً از دروازه گذشت و از کوهستان راهی برای درون شدن، نیست. نزدیک شدن ابزار دژ کوب، منجنیق و آتشافکن به این دژ تقریباً ناشدنی بود.
بنای دژ که دو طبقه و سه طبقه است که پس از ورودی قرار گرفتهاست و پس از آن تالار اصلی وجود دارد که پیرامون آن را هفت اتاق فرا گرفتهاست، اتاقهایی که به تالار میانی راه دارند. در بخش شرقی دژ تأسیسات دیگری مرکب از اتاقها و آب انبارها ساخته شدهاست. سقف آب انبارها با طاق جناغی و گهوارهای استوار شدهاند. محوطه درونی آنها نیز به وسیله گونهای ساروج نفوذ ناپذیر گردیده و به هنگام زمستان از برف و باران پر شده و در تابستان و هنگام تنگناها و محاصرهها از آب آنها بهرهبرداری میشد. در سمت شمال غربی دژ پلکانهایی سرتاسری بود است که اکنون ویران شده و بخشهایی از آن بیرون خاک است و تنها راه صعود به بخشهای بلندتر بناست.
نام | قلعه بابک |
محل قرارگیری | آذربایجان شرقی، کلیبر |
نوع بنا | فرهنگی، قلعه تاریخی |
تاریخ ساخت | زمان ساسانیان |
تاریخ ثبت ملی | 25 اسفند 1345 |
نام های دیگر | قلعه جمهور، دژ جمهور، دژ بابک، بذ |
محل قرارگیری | ۳۸°۱۴′۵۳٫۹۷″ شمالی ۴۸°۱۷′۲۹٫۵۵″ شرقی |