دره مراد بیگ
دره مرادبیگ یا دره مرادبیک بزرگ‌ترین دره کوهستان الوند است و در جنوب شهر همدان قرار دارد. این دره برخلاف سایر دره‌های الوند مانند دره ماوشان‌رود (نام دیگر دره امامزاده کوه) و دره گنج‌نامه که در مسیر راه‌های باستانی قرار داشتند، در منطقه بسته‌ای قرار دارد و آمدوشد در آن بسیار اندک بوده‌است. تنها راه ارتباطی راه مالروی انتهای دره است که از طریق دره چشمه فرشه در فصول خشک سال با روستای پشت کوه (یال غربی الوند) امکان مراوده دارد. آثار یک روستای قدیمی در غرب این دره، در دو کیلومتری شهر دره مرادبیگ به چشم می‌خورد. از آب شدن برف‌ها و آب چشمه‌های فراوان در این دره رود الوسجرد تشکیل شده‌است.
پوشش گیاهی این منطقه متنوع است و بطور کلی پوشش گیاهی کوهستان الوند که این منطقه هم بخشی از آن محسوب می شود شامل انواع گل ها و گیاهان است. در فصل هایی که آب و هوا مناسب و معتدل سال است مثل بهار، گل یخ که گل سفید و زیبایی است رشد می کند لاله های رنگارنگ در اطراف چشمه ها و چمن زارها می رویند و گلهایی به رنگ زرد و بنفش و همچنین لاله، آلاله، سوسن زیبایی خاصی به این دره می دهد.
بعضی گل ها و گیاهانی که جنبه خوراکی یا دارویی دارند مثل پونه، شیرین بیان، طوطیا، آزربه، ریواس، مفرا، گزنه، موسیر، کنگر و دیگر گیاهان به وفور در این منطقه رشد می کنند. طوطیا سرمه ای شفابخش برای چشم محسوب می شود. گون هم گیاهی خاردار و بوته ای است که از ساقه آن صمغی به اسم کتیرا بدست می آید. کتیرا در صنایع چسب و نساجی به کار می رود. پوشش جانوری هم مثل پوشش گیاهی در این منطقه متنوع است این نقطه زیستگاه گرگ، شغال، سمور، روباه و خرگوش و همچنین پرندگانی مثل دال و عقاب سیاه است. بز کوهی، کبک، کبوتر و عقاب هم از دیگر جانوران منطقه هستند.
از مکان‌های معروف دره مرادبیگ می‌توان به دره گرگ، دره غوله، دره حاج احمد(حاجمد)،دره ی حاجمر لیژه، چرچرآ ، قلعه سیلوار، سر دوش، حمام خرابه، محمود دره، قرق، کندو خانه، منبع، پیررحمان و دره بهشت اشاره کرد.
روستای دره مرادبیگ یکی از زیباترین روستاهای همدان است. اکثر جمعیت این روستا به زبان فارسی پهلوی صحبت می کنند. گل باغچه؛ زیرده؛ سردوش؛ عشق آباد؛ چرچرا و ۱۳ خانه نام تعدادی از محله های دره مرادبیک است.
